Holistisch, wat betekent dat eigenlijk?

Holistisch, wat betekent dat eigenlijk?

Holistisch…. Wat betekent dat eigenlijk?

Sinds kort werk ik ook in Rotterdam bij ‘Natuurlijk Gezondheidscentrum Rotterdam’. Een centrum waar wordt gewerkt vanuit een holistische visie. Wat betekent dat eigenlijk een holistisch visie?

Holisme?

Op het internet heb ik de volgende omschrijving gevonden, waar ik me helemaal in kan vinden:

Iets is holistisch wanneer er naar het geheel wordt gekeken en niet naar de som van de verschillende onderdelen waaruit iets is opgebouwd. Bij een holistische geneeswijze wordt het gehele individu betrokken. Het woord holisme komt van het Griekse ‘holon’, wat ‘het geheel’ betekent. Volgens een volger van de holistische leer is alles met elkaar verbonden. Volgens het holisme hangt alles met elkaar samen. Iets kan niet bekeken of geanalyseerd worden door naar een gedeelte van dat geheel te kijken.

Alles is met elkaar verbonden

Wat mooi en tegelijkertijd misschien ook wel heel ingewikkeld dat alles met elkaar verbonden is.…. Hoe moet ik dat zien als het gaat om een klacht of een probleem dat ik heb? Is het zo dat emotionele problemen een relatie hebben met fysieke problemen of omgekeerd? Of is het zo dat, als ik een fysiek probleem heb, de oorzaak mogelijk ergens anders in mijn lichaam zit? En hoe zit dat eigenlijk met psychosomatische klachten, waarvan de oorzaak niet duidelijk is?

Als alles met elkaar verbonden is, kan het zo zijn dat de klacht niet op zichzelf staat en dat de oorzaak ergens anders zit dan je aanvankelijke denkt. Het kan dan nuttig zijn om vanuit verschillende disciplines naar de klacht te kijken om de mogelijke oorzaken en oplossingen te vinden om het herstel te bevorderen.

Denk maar eens aan te veel stress, werkdruk, emotionele belasting of verlies, waardoor je allerlei klachten kan ontwikkelen zoals hoofdpijn, maagdarmklachten, rugpijn en nog veel meer. Of verslaving zoals eetverslaving, waardoor mensen overgewicht krijgen en allerlei verschijnselen krijgen, fysiek of emotioneel. De oorzaak ligt dan vaak bij het waarom van te veel eten en dat zou een emotionele oorzaak kunnen hebben. Een ander voorbeeld is het niet goed verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. De gevolgen op fysiek niveau kunnen aanzienlijk zijn en vaak niet eens meer te herleiden naar de gebeurtenissen.

Hoe fysieke klachten kunnen leiden tot psychische of emotionele klachten kan je zien bij ernstige ziekten als kanker en hart- en vaatziekten. De emotionele problemen die hierdoor kunnen ontstaan, worden niet altijd (h)erkend en kunnen veel invloed hebben op het genezingsproces.

Laatst las ik nog een bericht over patiënten die in het ziekenhuis liggen en geopereerd moeten worden. Soms vertonen ze heel ernstige psychische klachten waar weinig aandacht aan wordt geschonken, met als gevolg dat het genezingsproces vertraagd wordt. Klinkt logisch toch?

In mijn vorige blog heb ik geschreven dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en dat is nu precies waar het in de holistische visie over gaat.

Oosterse en westerse geneeskunde

In de westerse geneeskunde wordt het probleem vaak bekeken als iets dat op zichzelf staat. Een arts gaat aan de slag met de klacht waarmee jij komt. De diagnose van de klacht is leidend voor de behandeling die je krijgt. Dat is anders bij een holistische benadering. Er wordt gekeken naar wat er buiten de klacht nog meer speelt in het lichaam en leven  van de patiënt / cliënt. Er wordt ook gekeken of er een relatie is tussen fysieke en emotionele klachten. Dan wordt een plan gemaakt wat de beste methode is om de patiënt te helpen. Daarbij wordt zo veel mogelijk uit gegaan van de zelf helende kracht van de patiënt.

Geen goed of fout.

Of je nu kiest voor de westerse of oosterse benadering of een combinatie hiervan, het is een persoonlijke keuze. Je kan wel een voorkeur hebben. Wat mij betreft: Ik ga voor de holistische benadering. Voor mij geldt, hoe meer kennis over de helende kracht van mijn lichaam en hoe meer inzichten en mogelijkheden ik heb om mijn problemen en klachten op te lossen, hoe meer ik in balans kom en blijf en hoe meer regie ik heb over mijn eigen lichaam en leven. En…. ja ga ik ook wel eens naar een dokter!

Geest en lichaam onlosmakelijk met elkaar verbonden

Ons lichaam slaat informatie op over wat we meemaken en wat we denken en voelen. Denk maar eens aan iets dat je onlangs hebt mee gemaakt wat vervelend was. Als je je daar op focust en inleeft in de situatie, dan kan je de emotie in je lichaam voelen op een bepaalde manier (bijvoorbeeld prikkelend, warm, brandend, koud enz.) en op een bepaalde plaats in je lichaam (bijvoorbeeld in je keel, in je maag, rond je hart of je onderbuik). We kunnen zelfs iets voelen in ons lichaam als we aan de toekomst denken, aan iets dat we nog helemaal nog niet hebben meegemaakt.

Het lichaam reageert op wat je denkt

Uit bovenstaande kan je direct opmaken dat het lichaam reageert op wat je denkt. Is dat niet wonderlijk? Want wat is een gedachte nu eigenlijk? Neem de gedachte die je in bovenstaand voorbeeld had nog eens en bekijk het nu eens van een totaal ander perspectief, bijvoorbeeld heel positief. Verandert het gevoel in je lichaam dan ook? Bijzonder hé dat jouw denken op die manier kan bepalen wat je voelt in je lichaam.

Andersom is het ook zo dat als je iets voelt in je lichaam, je daar een betekenis aan kan geven, misschien gebeurt dat wel automatisch. Bijvoorbeeld als je kriebels in je buik voelt, kan je daaraan de betekenis geven dat je zenuwachtig bent. Of als je een stijve schouders hebt, kan je de betekenis er aan geven dat je gespannen bent of stress hebt.

Zo kan je onderzoeken wat je lichaam jou wil vertellen of wat je gedachten met je lichaam doen! Dat kan soms heel gemakkelijk zijn om dingen beter te begrijpen of ze in een andere context te plaatsen.

Maar wat als je geen controle hebt over wat je denkt of voelt?

In sommige gevallen, als je geen controle hebt over wat je denkt of voelt, kan het heel vervelend zijn. Bijvoorbeeld als je veel stress hebt en het gevoel in je hoofd of in je buik niet kan veranderen of kan laten zijn voor wat het is. Overigens heb ik het hier niet over een lichaamsgevoel dat is veroorzaakt door iets van buitenaf bijvoorbeeld een klap op je hoofd of het stoten van je been tegen een tafel. Er valt overigens wel over te discussiëren of deze lichaamsgevoelens je iets te vetellen hebben, maar dat valt buiten deze blog. Ik heb het over een gevoel in je lichaam dat het gevolg is van iets dat je hebt meegemaakt of een gedachte die je ergens over hebt.

Neurofysiologie

Denken aan iets leuks of iets vervelends gaat altijd gepaard met neurofysiologie, dat wil zeggen dat het lichaam hormonen aanmaakt en vrijgeeft die horen bij die bepaalde gedachte of ervaring. Je zenuwen worden geactiveerd en je krijgt dan een gevoel op een bepaalde manier op een plaats in je lichaam. Omgekeerd is het ook zo dat, als je iets hebt meegemaakt dat leuk of vervelend was, je lichaam dat zelfde gevoel weer produceert als je het weer mee maakt, er aan denkt of als je iets mee maakt dat er op lijkt.

Je lichaam houdt je niet voor de gek.

Als je wilt kan je heel veel van je lichaam leren als je er goed naar luistert. Er zijn zelfs spreekwoorden die dat beweren: een onderbuik gevoel, vlinders in mijn buik, een zwaar gevoel in mijn hoofd of een zware last op mijn schouders. Deze spreekwoorden zeggen iets over je gevoelens en emoties die zich in je lichaam aandienen na een gedachten of een ervaring. Je kan, als je ze ervaart, zelf bepalen wat je er mee doet, of je er iets mee wilt of dat je ze gewoon laat zijn, in elk geval zijn ze er om je iets te vertellen. In de meeste gevallen is het alleen maar prettig of nuttig als we ons lichaamsgevoel herkennen en we kunnen er een betekenis aangeven.

Lichamelijke klachten

Soms kan het ons in de weg zitten. Zeker als het pijn wordt of irritatie of een lichamelijke klacht waar we last van hebben. Het kan dan zijn dat de neurofysiologie na de ervaring of gedachte, niet uit ons lichaam is verdwenen, misschien omdat we ons niet ontspannen hebben of omdat belastende gedachten of gebeurtenissen vaak op elkaar volgen. Het lichaam wordt dan gevoeliger. Het risico bestaat dat dit uiteindelijk kan leiden tot fysieke klachten. Bijvoorbeeld een maagzweer, of obstipatie, diarree. Het kan ook psychosomatische klachten geven zoals hoofdpijn, rugpijn, nekpijn enzovoorts. Soms kan het leiden tot pleinvrees, paniekaanvallen of angst voor de dood of andere angsten. Het is meestal niet precies bekend waar en hoe de klacht zich zal manifesteren. Jij kent misschien jouw plek wel in jouw lichaam waar de klacht zich aandient. Het is in elk geval zeker dat als onze neurofysiologie niet is verdwenen is uit het lichaam, we daardoor het risico kunnen lopen om (fysieke/ psychosomatische) klachten te ontwikkelen.

Leren luisteren naar wat je lichaam zegt

Ons lichaam houdt ons niet voor de gek! Leer luisteren naar wat je lichaam zegt! Je zult verstelt staan hoe goed je lichaam jou kent en wat je zelf kan doen als je klachten ervaart en het advies van je lichaam volgt.

Meer weten over lichaamsgevoel en psychosomatische klachten? www.ineenanderlicht.nl

Geschreven door Maartje van Driel

In een ander Licht

Praktijk voor integratieve psychotherapie.

Traumaverwerking-blog

Wat is een trauma eigenlijk:

Een traumatische gebeurtenis is een situatie die te overweldigend is om te verwerken op het moment dat het zich voor doet. Dat kunnen heel veel soorten gebeurtenissen zijn. Hier volgen er een paar: auto-ongeluk, vliegramp, natuurramp, verkrachting, huiselijk geweld, brand, gebeurtenissen in vroege jeugd zoals afwijzing of emotionele verwaarlozing of pesten, iets ernstigs zien gebeuren, een trauma dat meegemaakt is door de ouders. Dit zijn een paar voorbeelden en er zijn er natuurlijk nog veel meer.

De gevolgen van een traumatische gebeurtenis kunnen een enorme impact hebben op het dagelijks leven en kunnen zich ontwikkelen in post traumatisch stress syndroom. De symptomen van een PTSS kunnen enorm uit een lopen: bijvoorbeeld slapeloosheid, nachtmerries, enorme angst, gevoel van hulpeloosheid, flashbacks, verlamd, vermijdend reageren, agressief reageren, verslaving.

Waardoor wordt een trauma geactiveerd?

Op het moment dat een getraumatiseerd person een associatie heeft die lijkt op, of te maken heeft met de heftige gebeurtenis, dan wordt het lichaam op dezelfde manier geactiveerd als tijdens de gebeurtenis zelf. Dat kunnen soms zelfs dingen zijn waarvan de persoon niet het idee heeft dat het met de gebeurtenis te maken heeft. Een geur ,een blik in iemands ogenof bijvoorbeeld een kleur of een geluid. Dit is zeker zo bij trauma’s die in de vroege jeugd al zijn ontstaan of trauma’s die zijn verdrongen. Wat er gebeurt is dat dezelfde hormonen en dezelfde zenuwpaden weer geactiveerd worden waardoor dezelfde angsten, gedachten, emoties en het zelfde lichaamsgevoel in meer of mindere mate weer ervaren worden.

Traumaverwerking EMDR en TRE

De gevolgen van een traumatische gebeurtenis kunnen heel heftig zijn en enorm veel gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren. Vaak lijden mensen in stilte omdat aan de buitenkant niet te zien is dat ze lijden aan PTSS en de heftige gebeurtenis (sen) vaak al lang geleden hebben plaatsgevonden.

Tot op heden is traumaverwerking vooral het gebied van psychologie geweest, het speelt zich af in het hoofd van mensen en daarom gaan we naar een psycholoog. Het uitgangspunt van de psycholoog is meestal dat het het beste is om over het trauma te praten, er door heen te gaan en de situatie als onderdeel van je leven te integreren. In veel gevallen is dit een methode die goed werkt maar niet altijd alle problemen helemaal oplost.

De nieuwste inzichten zijn dat traumatische gebeurtenissen zich ook in het lichaam afspelen en opgeslagen worden. Het is dus niet alleen zo dat de hersenen de overweldigende gebeurtenissen niet kunnen verwerken, maar ook dat het lichaam de lading en spanning, die vrij komt tijdens de gebeurtenis vasthoudt. Bij de klachten die ervaren worden is dit meestal ook helemaal voelbaar in het lichaam.

Recente onderzoeken wijzen uit dat trauma niet alleen thuis hoort op het gebied van de psychologie, maar ook van de neurofysiologie (waarbij ook de zenuwen en de spieren worden betrokken). De therapie voor het verwerken van trauma moet daarom anders aangepakt worden. Lichaam en geest zijn samen verantwoordelijk voor de beleving en verwerking traumatische gebeurtenissen en zullen dus ook beide in het verwerken van trauma’s moeten worden meegenomen.

EMDR is een goede methode die ook het lichaamsgevoel in de therapie betrekt. EMDR zorgt er voor dat de onverwerkte gebeurtenissen, die op onverwachte momenten weer geactiveerd worden, op de juiste plek in de hersenen worden verwerkt De emotionele lading wordt afgezwakt en verwerkt, zodat het een herinnering wordt, waar geen hevige emoties meer aan gekoppeld zijn.

De nieuwste snel werkende methode op dit gebied is TRE. Het is een lichaamsgericht methode die (net als EMDR) het trauma ontdoet van de lading die de problemen veroorzaken en het lichaam als het ware ‘reset’ naar hoe het voor het trauma was. Het trauma wordt zo alsnog op de juiste manier verwekt.

Het mooiste van TRE is dat , anders dan bij gesprekken en bij EMDR, er helemaal niet over het trauma gepraat hoeft te worden, maar dat door een set van oefeningen het lichaam wordt geactiveerd om spanningen te ontladen. Het lichaam doet het werk!!

Soms kan het nodig zijn om verschillende methodes aan de sessies toe te voegen. TRE en/ of EMDR zullen wel de basis van de therapie blijven.