Relatieverslaafd en co-dependent?
https:://www.youtube.com/watch?v=HUngLgGRJpo
Relatieverlaafd en co-dependent, wat is dat eigenlijk? Je stelt alles in het werk om de liefde van je partner te krijgen! Je zet jezelf opzij voor het welzijn van je partner en eigenlijk weet je niet wat jouw eigen behoeften zijn. Je herhaalt dit keer op keer! Als beloning daarvoor krijg je de liefde en aandacht krijgt van je partner waar je erg naar verlangt. Herken je dit gedrag? Dan heb je kans dat je co-dependent en relatieverslaafd en bent.
Relatieverslaving werkt eigenlijk net als verslaving aan middelen. Het geven en jezelf wegcijferen voor je partner geeft je op korte termijn een goed gevoel, maar op den duur is het destructief. Als je relatieverslaafd bent, is het geluk van je partner belangrijker dan je eigen geluk. Je bent er helemaal voor een partner die misschien wel onbereikbaar is, omdat hij/zij al een relatie heeft of omdat je niet helemaal zeker weet of hij/ zij wel voor jou wil gaan. Jouw gedrag is een manier om een gevoel van leegte, pijn, verdriet of eenzaamheid te verdringen of niet te voelen. Terwijl je het idee hebt je dingen onder controle hebt en je denkt je eigen keuzes te maken is niets is minder waar. De relatie is niet in evenwicht, jij geeft alles en hij/zij ontvangt of neemt en geeft wanneer het uitkomt. De controle en macht ligt bij de ander. Is dat liefde?
Tot hoe ver ga je?
Mensen die relatieverslaafd zijn, doen soms extreme dingen voor hun partner, niet alleen in het zorgen voor de partner, maar ook in de seksuele omgang met hun partner. Net als bij verslaving kan er een patroon ontstaan waarin mensen steeds meer (moeten) gaan doen om de liefde (kick) te krijgen waaraan het in hun leven zo vaak ontbreekt.
Co-dependentie
Volledige afhankelijkheid van de aandacht van de partner en daar alles voor over hebben, heet co-dependentie. Co-dependentie wil echter niet zeggen dat je relatieverslaafd bent. Als je relatieverslaafd bent, ben je wel co-dependent. Co-dependentie is het gedrag waarbij je aangeleerde (meestal niet constructieve) patronen hebt ontwikkeld die nodig zijn om het (ongezonde) systeem waarin je zit in evenwicht houden.
Bij verslaving gaat het nog verder: omdat de aandacht voelt als een beloning en je niet zonder die beloning kan leven, ga je daar steeds meer voor doen, je bent verslaafd.
Co-dependentie ontstaat vaak als er in de vroege jeugd dingen zijn gebeurd, waardoor je als kind niet op een veilige manier hebt kunnen hechten aan je ouder(s). Veilige hechting is noodzakelijk voor de ontwikkeling van een kind en is heel belangrijk voor het krijgen van een gezond zelfbeeld en voldoende zelfvertrouwen. Het is ook nodig om te kunnen verbinden met andere mensen en zeker voor het aangaan van een relatie met een levenspartner. Als de ouder niet voldoende ‘aanwezig’ is, moet een kind manieren zoeken om toch genegenheid, erkenning of liefde te kunnen krijgen. Vaak kiezen kinderen voor opties die niet altijd het beste zijn voor hen.
Overlevingsstrategieën
Als (klein) kind ben je volkomen afhankelijk van je ouders of andere opvoeders. In normale omstandigheden ontwikkelen we ons in een veilige omgeving. Als die veilige omgeving er niet is moeten we veel zelf uitzoeken en uitvinden. Dat terwijl we nog niet bewust kunnen nadenken over wat goed voor ons is en wat niet. We zullen daarom dingen gaan geloven over onszelf die meestal niet waar zijn en die wel heel veel impact op ons hebben. Voorbeelden hiervan zijn: ‘Ik ben niet om van te houden’, ik ben het niet waard’ of ‘Ik moet mijn best doen om van gehouden te worden’. Vanuit deze overtuigingen ontwikkelen we gedrag dat er voor zorgt dat we gezien of gehoord worden of juist niet gestraft of genegeerd. Dat kunnen dingen zijn als: voor de ouder gaan zorgen, de ouder tevreden houden, heel erg je best gaan doen om gezien te worden, onzichtbaar worden of terugtrekken, zorgen dat je niet tot last bent of juist heel drammerig of huilerig worden. Voor een kind zijn deze gedragingen heel nuttig en het kind ervaart het als normaal. Het geeft op dat moment het gewenste resultaat. Helaas nemen we deze aangeleerde strategieën mee naar het volwassen leven. Hier herhalen we dit gedrag en het heeft meestal niet de uitwerking waarnaar we verlangen, maar juist het tegenovergestelde: we worden niet gezien, we laten over onze grenzen heen gaan, we drammen door of we gaan juist door tot het uiterste en mogen geen fouten maken.
Onveilige hechting
Gevolg van een onveilige hechting in de jeugd is dat in het volwassen leven relaties kunnen ontstaan die vervolgens ook niet als veilig ervaren worden. De relaties worden met moeite in stand gehouden. Claimend, veel eisend gedrag, angst de partner kwijt te raken of het juist op afstand houden van een partner zijn mogelijke gevolgen. Beide strategieën leiden tot een ongezonde relatie. Bindingsangst of verlatingsangst zijn bekende verschijnselen bij onveilige hechting in de kindertijd. Co-dependentie ligt op de loer.
Gelijkwaardige, gezonde relaties
Gezonde relaties zijn gelijkwaardig. Beide partners investeren in de relatie, beide partners worden evenveel gezien en gehoord en beide partners zijn er voor elkaar en kunnen geven en nemen zonder strijd, macht of angst. Er is een gezonde dosis zelfvertrouwen en een goed zelfbeeld. Partners zijn niet bang om elkaar te verliezen en bij onenigheid gaan ze dit aan op een volwassen manier, met oog voor zichzelf, de ander en de relatie. Er is een goede verhouding tussen nabijheid en afstand.
Dit is heel anders dan bij ongelijkwaardige relaties, waarin er sprake is van een onvolwassen communicatie tussen beide partners, en waarin de kind-patronen de regie hebben. Het komt maar al te vaak voor dat de geschiedenis zichzelf herhaalt. Terwijl we ons voornemen niet te gaan doen wat onze ouders hebben gedaan, doen we dat vaak wel.
Patronen herkennen.
Gelukkig is het mogelijk om de aangeleerde patronen herkennen. Als beide partners open staan voor wat hun overlevingsstrategieën zijn en ze durven hun gekwetstheid uit het verleden te bespreken en verwerken dan kan het kinddeel in hen opgroeien en volwassen worden. Dan is een liefdevolle relatie met intimiteit heel goed mogelijk. Makkelijk is niet misschien niet, veelbelovend wel! Want wie wil er nou geen liefdevolle relatie?
Hoe kan je het herkennen dat er sprake is co-dependentie?
- moeite om gezonde eigenwaarde en zelf vertrouwen te ontwikkelen
- moeite om gezonde grenzen te stellen en di te bewaken
- Het moeilijk vinden om fouten te maken en daarvan te leren
- moeite om voor de eigen volwassen behoeften te zorgen
- het moeilijk vinden om eigen behoeftes aan te geven
- de onder positie te kiezen en de ander voorop te stellen.
Maartje van Driel
Integratieve psychotherapie
www.ineenanderlicht.nl
